MİLLİ MÜCADELE’NİN İLK ADIMI 101. YILINDA

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Ulusal Kurtuluş Mücadelesine Giden Yolda İlk Adımın Atıldığı Samsun, Milli Mücadele’deki Rolünün Ve Büyük Önder Atatürk’ün İzlerini 101. Yılında Da Gururla Taşıyor.

Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün, Milli Mücadele Planlarıyla, 19 Mayıs 1919’da İlk Adımı Attığı Samsun, 101. Yılında Da Ulusal Kurtuluş Mücadelesindeki Rolünün Ve Büyük Önder’in İzlerini Gururla Taşıyor.

Tarihi Kaynaklardan Derlediğimiz Bilgilere Göre, Limni Adasının Mondros Limanı’nda Demirli Agamemnon Zırhlısında, 30 Ekim 1918 Akşamı Mondros Mütarekesi İmzalanır. Çanakkale’de Türk Askerinin Destan Yazmasına Rağmen, Düşman Gemileri Çanakkale Boğazı’ndan Geçerek İstanbul’a Demirler, 15 Mayıs 1919’da İzmir İşgal Edilir.

Karadeniz Bölgesi İse İşgal Güçlerinin İştahını Kabartmaktadır. İngiltere, Yunanistan’ın Karadeniz Kıyılarında Bir Pontus Rum Devleti Kurma İsteğine Destek Vermektedir. Mondros Ateşkes Antlaşması’nın, “İtilaf Devletleri, Güvenliklerini Tehdit Edecek Bir Durumun Ortaya Çıkması Halinde Herhangi Bir Stratejik Yeri İşgal Etme Hakkına Sahip Olacaktır.” Maddesi Rum Çetelerine Güç Verir.

Samsun Ve Çevresindeki Rumlar, 17-18 Mart 1919 Tarihinde Samsun’a Asker Çıkaran İngilizleri De Arkalarına Alıp, Yaptıkları Çete Baskınlarıyla Kargaşa Çıkararak Bölgeyi İtilaf Devletleri’nin İşgaline Açmak İstemektedir.

1919 Yılının Mart Ve Nisan Aylarında Rum Çetelerinin Saldırıları Artmaya Başlar Ve Türk Çetelerinin Kargaşa Çıkardığı İddia Edilerek İngilizler, Osmanlı Hükümetine 21 Nisan 1919’da Bölgede Asayişin Sağlanması İçin Nota Verir. “Eğer Siz Asayişi Sağlayamazsanız Biz Samsun’a Çıkıp Bölgeyi İşgal Edeceğiz” Anlamı Taşıyan Notanın Ardından Mustafa Kemal 9. Ordu Müfettişi Olarak Görevlendirilir.

İstanbul Şişli’deki Evinden 16 Mayıs’ta Annesi Ve Kardeşi İle Vedalaşarak Ayrılan Mustafa Kemal Atatürk’e, Vapura Binmeden, “Bandırma Vapuru’nun Karadeniz’de Batırılacağı” İstihbaratı İletilir.

Atatürk, O Gün Yaşadıklarını Şöyle Anlatır:

“Bir An Yalnız Kaldım Ve Düşündüm. Bu Dakikada Düşmanların Elinde İdim. Bana Her İstediklerini Yapamazlar Mıydı? Beynimden Bir Şimşek Geçti. Tutabilirler, Sürebilirler, Fakat Öldürmek! Bunun İçin Beni Karadeniz’in Coşkun Dalgaları Arasında Yakalamak Lazımdır. Bu İhtimal Mantıklı İdi. Ancak Benim İçin Artık Yakalanmak, Tutuklanmak, Sürülmek, Düşüncelerimi Yapmaktan Alıkonmak Hepsi Ölmekle Denk İdi. Hemen Karar Verdim, Otomobile Atlayarak Galata Rıhtımına Geldim.”

Büyük Önder, Zihnindeki Kurtuluş Mücadelesi Planlarıyla, Bandırma Vapuru İle İstanbul’dan Yola Çıkar. Bandırma Vapuru, Kız Kulesi Önünde Durdurulur. İtilaf Devletleri Askerleri Vapurda Denetim Yaptıktan Sonra Bandırma Vapuru Yoluna Devam Eder. Mustafa Kemal, Kaptan İsmail Hakkı Durusu’ya, Sahile Yakın Bir Rota Çizmesini Söyler.

Bandırma Vapuru, Üç Gün Sonra Sinop’a Varır. Mustafa Kemal Sinop’ta Karaya Çıkar. Samsun’a Kara Yoluyla Gitmek İçin Yolun Durumunu Ve Araç Sorar. Ancak Ne Yol Ne Araç Vardır. Aldığı Bu Yanıtla Mustafa Kemal Ve Beraberindekiler Tekrar Vapura Binerler.

SAMSUN’A VARIŞ

19 Mayıs 1919 Pazartesi Günü Bandırma Vapuru Samsun Sahiline Demir Atar. Mustafa Kemal Ve Arkadaşlarını, İlk Olarak Havuzlu İsmail’in Kullandığı Sandalla Kurmay Binbaşı Mahmut Ekrem Bey Karşılar.

Birinci Dünya Savaşı’nda Ruslar Tarafından Kentin Bütün İskeleleri Bombalanmış Ancak Bir Tek Kentte Sigara Üreten Fransızlara Ait Reji İskelesi Sağlam Kalmıştır. Mustafa Kemal Ve Arkadaşları, Samsun’a İlk Adımlarını, Diğer Adı Reji İskelesi Olan Tütün İskelesi’nden Atar.

Karakaş Mustafa Lakaplı Kayıkçının Karaya Çıkardığı Mustafa Kemal Ve Arkadaşlarını Samsun’da Küçük Bir Grup Karşılar. Karşılamada Samsun Mutasarrıfı İbrahim Ethem Bey Bulunmamaktadır. Mutasarrıf Rahatsız Olduğunu Belirterek Yerine Muhasebe Müdürü Osman Bey’den Heyeti Karşılamasını Ve Ağırlama İşleriyle İlgilenmesini İstemiştir.

“Dokuzuncu Ordu Kıtaları Müfettişi Ve Padişahın Fahri Yaveri Mirliva Mustafa Kemal Paşa” Unvanı İle Mustafa Kemal, “Saat 08.00’de Samsun’a Ulaşarak Görevine Başladığına” Dair İstanbul’a Telgraf Gönderir.

Mustafa Kemal Ve Arkadaşları Kalabalık Oldukları İçin Tek Otele Yerleştirilemezler. Atatürk Ve Maiyetindekilerden Bir Kısmı, Jean İonnis Mantika’ya Ait Olan ”Mantika Palas”a Yerleştirilir, Diğerleri İse Bugünkü Samsun Ticaret Ve Sanayi Odasının Yerinde Bulunan O Zamanki Karadeniz Oteli’nde Kalır.

HAVZA’YA GEÇİŞ

Atatürk Samsun’da 6 Gün Kalır, 25 Mayıs’ta Havza’ya Geçer. İngilizleri Şüphelendirmemek İçin Atatürk, Böbrek Sancılarının Artttığını Ve Havza’nın Kaplıcalarının Kendisine İyi Geleceğini Belirterek Kentten Ayrılır.

Atatürk Ve Arkadaşları, Eski Bir Araçla Havza’ya Doğru Yola Çıkar. Yollar Bozuktur Ve Araç Birkaç Kez Arızalanır. Araçtan İnen Atatürk Ve Arkadaşları, Doğanın Güzelliğine Kendilerini Kaptırarak Bir Süre “Dağ Başını Duman Almış, Gümüş Dere Durmaz Akar, Güneş Ufuktan Şimdi Doğar, Yürüyelim Arkadaşlar” Marşını Söyleyerek Yol Alır.

Mustafa Kemal, Havza’da Mesudiye Oteli’nde, Beraberindekiler İse Ali Osman Ağa’nın Konağında Ağırlanır.

Atatürk, Havza’da Milli Mücadele’yi Örgütlemek İçin Uygun Ortamı Bulur. İlk Müdafa-İ Hukuk Cemiyeti, Havza’da Kurulur. Teşkilat, İlk Toplantısını “Taş Mektep” Yani Şimdiki Merkez İlköğretim Okulunda Yapar. İlk Miting Havza’da Yapılır. Mustafa Kemal Paşa’nın Talimatıyla Gerçekleştirilen Mitingde, İzmir’in İşgali Protesto Edilir. İlk Genelge Yine Havza’da Yayımlanır, 28 Mayıs’ta Yayımlanan Havza Genelgesi, Tüm Valilikler, Kolordu Komutanlıkları Ve Bağımsız Mutasarrıflıklara Gönderilir.

Havza Genelgesi, Atatürk’ün Samsun’a Çıktıktan Sonra İlk Resmi Tepkisi Olması Dolayısıyla Tarihte Büyük Öneme Sahiptir. Atatürk, Bu Genelgeyle Halkın İşgallere Tepki Göstererek Milli Bilincin Uyandırılmasını Amaçlamıştır. Bir Sonraki Durağı Amasya Olacak Mustafa Kemal, 18 Gün Boyunca Havza’da Milli Mücadele İçin Önemli Adımlar Atar.

Havza’daki Hareketlilikten Haberdar Olan İngilizlerin Yaptığı Baskı İle Atatürk, Dokuzuncu Ordu Müfettişliği Görevinden Alınır. İlk Adımları Teker Teker Atarak Yoluna Devam Eden Atatürk, Havzalılara Sivil Olarak Veda Eder.

Atatürk, 24 Eylül 1924’te Havza’ya İkinci Gelişinde, Havzalılara Şöyle Seslenecektir:

“Sizinle En Elemli, En Yeisli Günlerde Tanıştım. Aranızda Günlerce Kaldım. Bana Mazinin Hatırasını Tekrarlatan Şu Daire İçinde Kıymetkar Mesai Ve Muavenetinizden Pek Müstefit Oldum. Eğer Havzalıların O Samimi Ve Metin Hüsnükabulleri Olmasa Ve Eğer Havza’nın Nafi Şifalı Kaplıcaları Ahval-İ Sıhhiyem Üzerinde Müspet Bir Tesir Bırakmasaydı, Emin Olunuz Ki, İnkılap İçin Çalışamayacaktım. Bundan Dolayıdır Ki Havza Ve Havzalılara Çok Şey Borçluyum. Kalbi Rabıtam Ebediyen Saklayacak Ve Sizi Hiç Unutmayacağım. İlk Cüreti, İlk Cesareti Gösteren Sizlersiniz. İnkılap Ve Cumhuriyet Tarihinde Kahraman Havza’nın Ve Havzalıların Büyük Bir Yeri Vardır.”

Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı Ve Kurtuluş Mücadelesi’ni Başlatışı, Cumhuriyet’in İlanından Sonra 1938 Tarihine Kadar ”Gazi Günü” Adıyla Samsun’da Yerel Olarak Kutlanır.

Daha Sonra İse Atatürk’ün Milli Mücadele’yi Başlatmak Üzere 19 Mayıs 1919’da Samsun’a Ayak Basması, 20 Haziran 1938’de Çıkarılan Bir Kanunla Milli Bayram Olarak Kabul Edilir.

MİLLİ MÜCADELE’NİN VE MUSTAFA KEMAL’İN SAMSUN’DAKİ İZLERİ

Milli Mücadele’yi Başlatan Kişileri Anadolu’ya Taşıyan Bandırma Vapuru’nun Orijinal Planları Kullanılarak İnşa Edilen Birebir Kopyası, Samsun Sahilinde Müze Gemi Olarak Ziyarete Açık Tutuluyor.

Doğu Park’ta Düzenlenen Alanda Ziyarete Açılan Müze Gemi Bandırma Vapuru, Özellikle 19 Mayıs Atatürk’ü Anma Ve Gençlik Ve Spor Bayramı Dolayısıyla Kente Gelen Ziyaretçilerden Büyük İlgi Görüyor.

Bu Yıl Koronavirüs Salgını Nedeni İle Müze Gemi İlk Kez 19 Mayıs’ta Ziyarete Kapalı Olacak.

Günümüzde, Atatürk’ün İlk Adımı Attığı Nokta, Artık Dolgu Sahası. Samsun Büyükşehir Belediyesi Tarafından Önceki Yıllarda Dolgu Sahasına “Kurtuluş Yolu” Yapılarak, Tütün İskelesi Yeniden İnşa Edildi. Tütün İskelesi’nde İlk Adımı Temsilen Atatürk Ve Silah Arkadaşlarının Ve Onları Karşılayanların Bal Mumu Heykelleri Yer Alıyor.

Tütün İskelesi’nden Başlayan “Kurtuluş Yolu” İse Atatürk’ün Havza’ya Geçiş Güzergahını Takip Ediyor.

Atatürk’ün Samsun’a Gelişinde Kaldığı Mantika Palas, Uzun Yıllar ”Mıntıka Palas” Olarak Adlandırıldı Ve Bugün Atatürk’ün Eşyalarının Sergilendiği Gazi Müzesi Olarak O Güne Ait İzleri Canlı Tutuyor.

Mustafa Kemal Paşa’nın Havza İlçesinde 25 Mayıs-13 Haziran 1919 Tarihlerinde Karargah Olarak Kullandığı Ve Milli Mücadele’nin İlk Karargahı Sayılan Ev İse Günümüzde “Havza Atatürk Evi” Olarak Tarihin İzlerini Yansıtıyor.