CUMHURİYET’İN İLANI VE ATATÜRK’ÜN CUMHURBAŞKANI UNVANIYLA İLK KONUŞMASI ARŞİV VE TBMM KAYITLARINDAN

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Cumhuriyet’in İlanı İçin TBMM’ye Sunulan Anayasa Değişikliğine Dair Görüşmeler Arşiv ve TBMM Kayıtlarında Yer Alıyor.

Türkiye’de “Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir.” Kuralını Devlet Yönetimine Yerleştiren ve Demokrasiyi Taçlandıran Cumhuriyet’in İlanının Üzerinden 97 Yıl Geçti.

Milli Mücadele’nin Zaferle Sonuçlanmasının Ardından Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk, Yeni Türk Devletinin Yüzünü Çağdaşlaşma ve Demokrasiye Çevirdi.

Ankara’nın, Türkiye’nin Hükümet Merkezi Olmasının Ardından Mevcut Rejimin İsminin de Bütün Açıklığıyla Konulması, Yeni Devletin Başkanının da Seçilmesi Gerekiyordu. O Güne Kadar Devlet Başkanlığı Görevi, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Başkanı Olarak Mustafa Kemal Paşa Tarafından Yürütülmüştü.

Bazı Yabancı Ülkeler de Lozan Antlaşması’nın Onayı İçin Türkiye’deki Yeni Devlet Rejiminin Daha Açık Şekilde Belirlenmesini İstiyordu. Bu Sıralarda İcra Vekilleri Heyeti’nin İstifası ve Meclisin Güvenini Kazanacak Bir Kabine Listesinin Oluşturulamaması da Bu Soruna Acil Çözüm Gerektirdi.

25 Ekim 1923’te İse Hükümetin İstifasıyla Bir Bunalım Ortaya Çıktı. Bu Olay Atatürk’e, Cumhuriyeti İlan Etmek İçin Beklediği Fırsatı Verdi. 28 Ekim 1923 Akşamına Kadar Hükümetin Kurulamaması Üzerine Mustafa Kemal Paşa, Çankaya Köşkü’nde Arkadaşlarına “Yarın Cumhuriyeti İlan Edeceğiz.” Diyerek Fikrini Açıkladı.

Atatürk O Gece, İsmet İnönü İle 1921 Anayasası’nın Bazı Maddelerini Değiştiren Kanun Tasarısını Hazırladı.

“TÜRKİYE DEVLETİ BİR CUMHURİYETTİR”

Arşivlerdeki Bültene Göre, Meclis, 29 Ekim 1923 Pazartesi Saat 18.00’de İsmet İnönü Başkanlığında Toplandı. Anayasa Komisyonu Tarafından Sunulan ve Anayasa Değişikliğini İçeren Teklif Acilen Görüşülmesi İçin Gündeme Kaydedildi.

Görüşe Sunulan Tasarıda Şu Hükümler Yer Aldı:

“Egemenlik Kayıtsız Şartsız Milletindir. Ulusal İşlerin Fiili İdarenin Yönetim Şekli Halka Dayanmaktadır. Türkiye Devleti Bir Cumhuriyettir.

Türkiye Devleti’nin Dini İslam, Resmi Dili Türkçedir.

Türkiye Devleti, Büyük Millet Meclisi Tarafından Yönetilir.

Türkiye Cumhuriyeti’nin Cumhurbaşkanı, Genel Kurulun Toplantısında Bir Yasama Dönemi Süresi İçin Kendi Üyeleri Arasında Millet Meclisi Tarafından Seçilir. Cumhurbaşkanı Görevini Halefi Seçilene Kadar Sürdürür. Geçmiş Başkan Yeniden Seçilebilir.

Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı, Türk Devleti’nin Başıdır. Bu Sıfatıyla Gerekli Gördüğü Zaman, Büyük Millet Meclisi ve Bakanlar Kurulunun Başkanlığını Yapar.

Kurul Başkanı, Cumhurbaşkanı Tarafından ve Meclis Üyeleri Arasından Seçilir. Diğer Bakanlar Yine Milletvekilleri Arasında, Kurul Başkanı Tarafından Seçilir. Kurulun Listesi Büyük Millet Meclisinin Onayına, Cumhurbaşkanı Tarafından Sunulur.”

YAŞASIN CUMHURİYET” SESLERİ VE ALKIŞLAR…

Komisyon Adına Söz Alan Yunus Nadi Bey, Mondros Mütarekesi’ne Kadar Yaşanan Olayları Hatırlatarak Cumhuriyetin İlanının Gerekliliğini Dile Getirdi. Daha Sonra Kürsüye Çıkan Vasıf Bey, Cumhuriyeti Övdü.

Daha Sonra Eyüp Sabri Hoca Efendi, Gecikmeden Cumhurbaşkanının Seçimiyle Devam Edilmesini Talep Etti.

Konuşmaların Ardından Tasarı Saat 20.30’da Oturuma Katılan 158 Üyenin Tamamının Oyuyla Kabul Edildi. Cumhuriyetin İlanı “Yaşasın Cumhuriyet” Sesleri ve Alkışlarla Karşılandı.

“TÜRKİYE, DÜNYA DEVLETLERİ ARASINDA TUTTUĞU YERE LAYIK OLDUĞUNU İSPAT EDECEKTİR”

Cumhuriyetin İlanından Ardından Cumhurbaşkanlığı Seçimine Geçildi. Yapılan Gizli Oylamada 158 Milletvekilinin Tamamının Oyunu Alan Gazi Mustafa Kemal, TBMM Tarafından Yeni Türk Devletinin İlk Cumhurbaşkanı Seçildi.

Cumhurbaşkanı Unvanıyla Kürsüye Çıkan Mustafa Kemal Paşa’nın Meclise Hitabı TBMM Kayıtlarında Şöyle Yer Aldı:

“Efendiler; Asırlardan Beri Doğu’da Haksızlığa ve Zulme Uğramış Olan Milletimiz, Türk Milleti, Gerçekte Soydan Sahip Bulunduğu Yüksek Kabiliyetlerden Yoksun Zannediliyordu.

Son Yıllarda Milletimizin Fiili Olarak Gösterdiği Kabiliyet, İstidat ve Kavrayış Kendi Hakkında Kötü Düşünenlerin Ne Kadar Gafil ve Ne Kadar Gerçeği Görmekten Uzak, Görünüşe Aldanan İnsanlar Olduğunu Pek Güzel İspat Etti.

Milletimiz Kendisinde Var Olan Vasıfları ve Değeri, Hükümetin Yeni Adıyla Medeniyet Dünyasına Çok Daha Kolaylıkla Gösterebilecektir. Türkiye Cumhuriyeti, Dünya Devletleri Arasında Tuttuğu Yere Layık Olduğunu Eserleriyle İspat Edecektir.

Arkadaşlar; Bu Yüksek Rejimi Yaratan Türk Milletinin Son Dört Yıl İçinde Kazandığı Zafer, Bundan Sonra da Birkaç Misli Olmak Üzere Kendini Gösterecektir. Bendeniz, Kazandığım Bu Güven ve İtimada Layık Olmak İçin Pek Önemli Gördüğüm Bir Noktadaki İhtiyacı Arz Etmek Mecburiyetindeyim. O İhtiyaç, Yüce Heyetinizin Şahsıma Karşı Gösterdiği Sevgi, Güven ve Desteğin Devamıdır. Ancak Bu Sayede ve Tanrı’nın Yardımıyla, Bana Verdiğiniz ve Vereceğiniz Görevleri En İyi Şekilde Yapabileceğimi Ümit Ediyorum.

Daima Sayın Arkadaşlarımın Ellerine Çok Samimi ve Sıkı Bir Şekilde Yapışarak, Kendimi Onların Şahıslarından Bir An Bile Uzak Görmeyerek Çalışacağım. Daima Milletin Sevgi ve Güvenine Dayanarak Hep Birlikte İleri Gideceğiz. Türkiye Cumhuriyeti Mesut, Muvaffak ve Muzaffer Olacaktır.”