YUNANİSTAN’IN DOĞU AKDENİZ’DEKİ GERGİNLİĞİ YAYMA ÇABALARI DEVAM EDİYOR

0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

Doğu Akdeniz’de Yaşanan Gerginliği Yaymaya Çalışan Yunanistan, Yol Açtığı Deniz Yetki Alanları Sınırlandırması Gerginliğine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni de Dâhil Etmeye Çalışıyor.

Yunan Yetkililerin Yaptığı Konuşmalar Açık. Yunanistan Doğu Akdeniz’de Yaşanan Gerginliği Yaymaya Çalışıyor. Başbakan Kiryakos Miçotakis, İyon Denizinde Karasularını 12 Deniz Miline (DM) Çıkaracaklarını, Bu Uygulamayı Diğer Denizlere De Yayacaklarını Söylemişti. Miçotakis, Adını Vermeden Ege’de Karasularını 12 DM’ye Çıkartacaklarını İma Ediyordu. Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Basınında Güney Kıbrıs’ta Yayımlanan Alithia Gazetesi Kaynak Gösterilerek Bir Haber Yayımlandı. Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Dendias, Yunanistan’ın “Şartlar Olgunlaştığında Ve Zamanı Geldiğinde” Güney Kıbrıs’la Münhasır Ekonomik Bölge (MEB) Sınırlandırma Anlaşması Yapacaklarını Söyledi.

Yunanistan, Doğu Akdeniz’de Oluşturduğu Deniz Yetki Alanları Sınırlandırması Gerginliğine Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’ni (GKRY) De Dâhil Etmeye Çalışıyor. GKRY’nin Yunanistan’ın Elinden Tutacak Hali Yok. Bunu Yunanistan Da Biliyor Ama Başka Çaresi Kalmadı. Mısır Yunanistan İle Yaptığı Deniz Yetki Alanları Sınırlandırmasında 28° 00′ 00″ Boylamının Doğusunu Dikkate Almayınca Yunanistan’ın Rodos Ve Meis’e Dayalı Hak İddialarını Sürdürmek İçin Tutunacağı Başka Dal Kalmadı.

Dendias’ın Hayalindeki Yunanistan-GKRY Deniz Yetki Alanları Sınırı Neresi? Anadolu-Meis Ortay Hattı İle Anadolu-Kıbrıs Ortay Hattının Antalya Açıklarında Birleştiği Noktadan İtibaren Güneybatı İstikametinde Meis Adası İle Mısır Kıyıları Arasında Çizilen Ortay Hatta Kadar Uzanan Yaklaşık 50 Km’lik Bir Hat. Kabaca Anadolu-Kıbrıs Adası Ortay Hattının Anadolu-Mısır Ortay Hattına Ulaşmadan Önceki Son 50 Km’si.

Yunanistan Ve GKRY, Sevilla Haritasını Türkiye’ye Kabul Ettirmek İçin Ortak Bir Çaba İçine Girmişlerdi. Bu Maksatla Yunanistan, Anadolu İle Ona En Yakın Yunan Adaları Arasındaki Ortay Hatların Sınır Olacağını İddia Ediyordu. Doğu Akdeniz’de Bu, Anadolu-Rodos Ortay Hattı İle Anadolu-Meis Ortay Hattının Türkiye-Yunanistan Kıta Sahanlığı Sınırı Olması Demekti. GKRY İse Kıbrıs Adası İle Anadolu Arasındaki Ortay Hattı Türkiye İle Deniz Yetki Alanları Sınırı Olarak Hayal Ediyordu.

Türkiye Bu İddiaları Her Vesile İle Reddetti; Sahadaki Uygulamalarıyla Da Tavrını Teyit Etti. Ayrıca, Türkiye Doğu Akdeniz’deki Kıta Sahanlığının Sınırlarını Çizen İki Anlaşma Yaptı. Önce KKTC İle Sınırlandırma Anlaşması İmzaladı, Sonra Libya İle Bir Sınırlandırma Anlaşması Gerçekleştirdi.

YUNANİSTAN HAYAL ÂLEMİNDE YAŞIYOR

Yunanistan, Türkiye Libya Anlaşmasını Bertaraf Etmek İçin Mısır’la Bir Sınırlandırma Anlaşması İmzaladı Ancak Çizilen Sınır 28° 00′ 00″ Boylamında Sona Eriyor. Türkiye Gerekeni Yaptı; Bu Anlaşmayı Hemen Protesto Etti Ama Konuya Biraz Yakından Bakmakta Fayda Var. Bu Anlaşmayı Yaparak Yunanistan, Türkiye Libya Sınırını Bertaraf Etmek İçin Rodos’a İlişkin İddialarının Bir Kısmından Meis’e İlişkin İddialarının İse Tamamından Vazgeçmiş Oldu. Yunanistan, Şimdi GKRY İle Sınırlandırma Anlaşması Yaparak Muhtemel Bir Türkiye-Mısır Anlaşmasının Önünü Kesmek, Rodos Ve Meis İle İlgili İddialarını Yeniden Canlandırmak İstiyor.

Yunanistan’ın Gördüğü Hayale Göre GKRY İle Çizeceği Sınır Türkiye-Mısır İlişkisini Kesecek, Mısır Yunanistan’la Anlaşma Yapmak Zorunda Kalacak, Türkiye Antalya Körfezine Hapsolacak, Yunanistan Doğuda Uzanabileceği En Uç Noktaya Ulaşacak Ve Türkiye De Bunu Kabullenecek… Komşu Gerçekten Hayal Âleminde Yaşıyor.

Türkiye’nin Böyle Bir Emrivakiyi Kabul Etmeyeceği Kesin. Türkiye’nin Bugüne Kadar Verdiği Notalar, İlan Ettiği Ruhsat Sahaları, Verdiği Ruhsatlar Ve Bu Ruhsatlara Dayalı Olarak Sahada Yapılan Uygulamalar Böyle Bir Oldubittinin Kabul Edilmeyeceğini Şüpheye Yer Vermeyecek Şekilde Ortaya Koyuyor.

Peki Ya Mısır? Mısır Böyle Bir Oldubittiyi Kabul Etmeyeceğini Zaten Gösterdi. Mısır, Eğer İsteseydi, Rodos’a Tam Etki Tanıyarak Ve Meis’i Esas Alarak 28° 00′ 00″ Boylamının Doğusunda GKRY İle Yaptığı Anlaşmanın Doğu Ucuna Kadar Uzanan Bir Hatta Yunanistan’la Sınır Çizerdi. Mısır, Bu Sınırı Çizerek Yunanistan-GKRY Anlaşmasına Da Zemin Hazırlamış Olurdu. Mısır Bunu Tercih Etmedi; 28° 00′ 00″ Boylamının Doğusunda Türkiye İle Sınırlandırma Anlaşması Yapma İmkânını Muhafaza Ederek Yunanistan-GKRY Sınırının Çizilmesi İmkânını Ortadan Kaldırdı. Şimdi Yunanistan, GKRY İle Anlaşarak Mısır’ı İstemediği Bu Sınırı Çizmeye Mecbur Etmek İstiyor. Yunanistan İle GKRY Ortak Bir Sınır Çizerlerse Mısır’ın Bugüne Kadar Sürdürdüğü Tutuma Bakarak, Türkiye Gibi Mısır’ın Da Bunu Protesto Edeceğini Söylemek Tutarlı Olur.

YUNANİSTAN-GKRY SINIRLANDIRMA ANLAŞMASI HAZIRLIĞI

Yunanistan GKRY Deniz Yetki Alanları Sınırlandırma Anlaşması, İki Grupta Toplanabilecek Nedenlerle Uluslararası Hukuka Aykırı Olacaktır. Öncelikle Böyle Bir Anlaşma, Deniz Yetki Alanları Sınırlandırmasına İlişkin Kurallara Aykırı Olacaktır. Rodos Ve Meis Bağlamındaki Bu Aykırılıklar Mısır Tarafından Mısır-Yunanistan Anlaşması Yapılırken Yunanistan’ın Önüne Konmuş Olmalı. Türkiye De Yunanistan Ve GKRY’nin Uluslararası Hukuk İle Bağdaşmayan Tasarruflarına Maruz Kalıyor Ama Türkiye’nin Garantörü Olduğu Kıbrıs’ta Türklerin İhlal Edilen Hakları İle İlgili Başka Gerekçeleri De Var.

Kıbrıslı Türkler İle Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıs Adasında Yaşayan İki Halktır. Kıbrıs Cumhuriyeti, Bu İki Halkın Eşitliği Esas Alınarak Kurulmuştu. Bu Cumhuriyeti Rumlar Yıktı. Yerine Sadece Rumların Söz Sahibi Olduğu Yeni Bir Yönetim Kurdular. Rumların “Kıbrıs Cumhuriyeti” Diye Yutturmaya Çalıştıkları Bu Yönetim Kıbrıs Adasının Tamamını Temsil Etmiyor. Kıbrıs Uyuşmazlığı Rumların Türkleri Yok Saymasından Kaynaklanıyor Ve Aynı Nedenle Çözülemiyor.

GKRY’nin Kıbrıs Adasının Deniz Yetki Alanlarındaki Faaliyetleri, Kıbrıs Uyuşmazlığını Derinleştirerek Denize Yayıyor Ve Bölgedeki İstikrara Zarar Veriyor. GKRY’nin Kıbrıs Türklerini Ve Onların Devleti Olan KKTC’yi Yok Sayarak Mısır, Lübnan Ve İsrail İle İmzaladığı Anlaşmalar, İlan Ettiği Bloklar, Yapılan İhaleler, Verilen Ruhsatlar Ve Bu Ruhsatlara Dayalı Olarak Sahada Yapılan Faaliyetler Bölgede İstikrarı Bozan Hukuksuzluklar Olarak Kayda Geçti. Yunanistan-GKRY Sınırlandırma Anlaşması Da Kıbrıs Uyuşmazlığını Derinleştiren Ve Denize Yayan Yeni Bir Hukuksuzluk Örneği Olmaktan Öteye Geçemeyecektir.

Rumlar Kıbrıs Cumhuriyeti’ni Yıktılar Diye Kıbrıs Türkleri Bu Cumhuriyetin Kendilerine Verdiği Haklardan Vazgeçecek Değiller. KKTC’nin Önceki Cumhurbaşkanlarından Derviş Eroğlu, Rum Tarafına Türklerin Eşit Statülerini Hatırlatarak, Adanın Deniz Yetki Alanlarındaki Rum Faaliyetlerinin Toplu Çözüme Kadar Durdurulmasını Ya Da Kurulacak Bir Komisyon Aracılığı İle Müştereken Sürdürülmesini Önermişti. Rumlar Eroğlu’nun Önerilerini Reddettiler. Adanın Deniz Yetki Alanlarındaki Faaliyetlerini Sürdüreceklerini, Türklerin Yüzde 20 Payını Toplu Çözümden Sonra Kullanmaları Kaydı İle Bir Bankaya Yatıracaklarını Söylediler. Rumların Adanın Deniz Yetki Alanlarında Yetkileri Olmadan Sürdürdükleri Faaliyetleri Karşısında KKTC, 21 Eylül 2011 Tarihinde Adanın Kuzeyinde Türkiye İle Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması İmzaladı. Sonra KKTC Meclisi Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığına (TPAO) Adanın Deniz Yetki Alanlarında Ruhsatlar Verdi. Bunu Aldığı Ruhsatlara Dayanarak TPAO’nun Sahada Yaptığı Sismik Araştırmalar Ve Sondajlar Takip Etti.

KKTC’nin Karşılıklılık İlkesi Çerçevesinde Türkiye İle Çizdiği Adanın Kuzeyindeki Kıta Sahanlığı Sınırı, Doğuda 35°49’09″K 34°48’51″D Noktasından Batıda 35°33’09″K 32°16’18″D Noktasına Kadar Uzanıyor. Sınırın Batı Ucunda Kıbrıs Uyuşmazlığı İle İlgili Özel Bir Durum Var. Türkiye İle KKTC, GKRY Kıyıları Önünde Sınır Çizmiş. Kıbrıs Uyuşmazlığı Bağlamında Bunda Şaşırtıcı Bir Şey Yok. Bu Durum, Türk Dışişleri Bakanlığının (DİB) 21 Eylül 2011 Tarih Ve 216 Sayılı Türkiye-KKTC Kıta Sahanlığı Sınırlandırma Anlaşması İmzalanmasına İlişkin Basın Açıklamasına Konu Olmuş. Buna Göre, “Anlaşma Kıbrıs Türklerinin, Aynen Kıbrıslı Rumlar Gibi Ada’nın Kıta Sahanlığının Tümü Üzerindeki Meşru, Eşit Ve Ayrılmaz Haklarını Da Dikkate Almaktadır”. Basın Açıklamasında Çok Önemli Bir Başka Kayıt Daha Var. DİB “Söz Konusu Anlaşma, Türkiye İle KKTC’nin Akdeniz’deki Kıta Sahanlıklarının Bir Bölümünü … Sınırlandırmaktadır” Diyor. Yani, Akdeniz’de Türkiye İle KKTC’nin Çizecekleri Başka Kıta Sahanlığı Sınırları Da Var. DİB Buna İşaret Ediyor.

Peki, DİB’in 216 Sayılı Basın Açıklaması İle İşaret Ettiği Henüz Çizilmemiş Olan Sınır Nerede? Kıbrıs Adasının Hemen Batısında. Burada Türkiye’nin Antalya İlinin Gazipaşa İlçesinden Başlayıp Muğla İlinin Fethiye İlçesine Kadar Uzanan Yüzlerce Km Uzunluğundaki Kıyıları İle Kıbrıs Adasının Yaklaşık 50 Km’lik Kıyılarının Baktığı Bir Sınırlandırma Bölgesi Var. İlgili Kıyı Uzunlukları Dikkate Alındığında Sınır, Türkiye-KKTC Kıta Sahanlığı Sınırının Batı Ucundan Başlayıp Güneye Doğru Kıbrıs Adasının Karasularını İhlal Etmeyecek Şekilde Türkiye-Mısır Ortay Hattına Kadar 32° 16′ 18″ Boylamını Takip Etmelidir. Türkiye Bu Hattı Kıta Sahanlığının Sınırı Olarak Birleşmiş Milletler’e (BM) Deklare Etmiştir. Şimdi Soru Şu: Bu Sınırı Kimler Çizecek? Taraflardan Biri Türkiye; Diğeri De KKTC. Bu Durum Kıyılarla İlgili Değil. Kıbrıs Türkü’nün Kıbrıslı Rumlarla Adanın Her Yerinde Eşit Hakları Var. GKRY Adanın Tek Meşru Hükümetiymiş Gibi Tek Taraflı Hukuksuz Tasarruflarda Bulunursa KKTC Karşılıklılık İlkesine Dayanarak Bu Sınırı Tek Başına Çizer.

TOPLU ÇÖZÜME GİDEN YOL TIKANDI

Türkiye İle KKTC Şimdiye Kadar Bu Sınırı Çizmeyi Düşünmediler Mi? Düşündüler. DİB’in 216 Sayılı Basın Açıklaması Bunun Delili. Peki Neden Çizmediler? Sebep Basit. Kıbrıs Uyuşmazlığı Toplu Çözüm Görüşmelerini Sürdürmek Ve Çözüme Ulaştırmak İstediler. GKRY’nin Toplu Çözüm Görüşmelerinde Sıkıştığı Zaman Denize Yaydığı Haksızlıklar Karşısında KKTC’nin Ve Onun Adına TPAO’nun Sahada Yürüttüğü Faaliyetleri Bahane Edip Masadan Kaçmayı Bir Strateji Olarak Benimsediğini Görülüyor. Türkiye Ve KKTC Bu Stratejiye Fırsat Vermek İstemediler. Türkiye BM Belgesi Olarak Yayımlanan Bir Nota İle Bu Sınırı Toplu Çözümün Akabinde Çizeceğini Bildirdi.

Bugün Toplu Çözüm Görüşmeleri Yok. ABD, GKRY’ye Uyguladığı Elli Yıllık Silah Ambargosunu Kaldırdı. Geçtiğimiz Günlerde ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo GKRY’yi Ziyaret Etti Ve Bir Mutabakat Metni İmzaladılar. GKRY’nin Kıbrıs Türkü’ne Karşı Uyguladığı Haksızlıklar Teşvik Edilmiş Oldu. Toplu Çözüme Giden Yol Tıkandı. Türkiye İle KKTC’nin Söz Konusu Sınırı Çizmesini Tahrik Eden Gelişmeler De Var: Yunan Dışişleri Bakanı, Kıbrıs Adasının Batısında Şartlar Olgunlaştığında GKRY İle Deniz Yetki Alanları Sınırı Çizeceklerini Söylüyor. Bu Durumda, Türkiye’nin Kıbrıs’ın Batısındaki Sınırı Toplu Çözümden Sonra Çizeceğine İlişkin Beyanı Anlamını Yitirdi. Türkiye İle KKTC’nin Kıbrıs’ın Batısında Çizebileceği Sınır Dendias İçin Sürpriz Olmamalı. Rüzgâr Eken Fırtına Biçer.

[Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Uluslararası Hukuk Anabilim Dalı Başkanıdır]